Για τα "μάρμαρα" της Ακρόπολης και το Μουσείο της

.

Πολύς λόγος γίνεται πάλι και είναι η πολλοστή φορά, σχετικά με το Μουσείο της Ακρόπολης. Η τόση φλυαρία από το Υπουργείο Πολιτισμού και η εμμονή του, σε κάτι τόσο αδιεξοδικό, μήπως σημαίνει κάτι, που είναι ακριβώς το αντίθετο, από τις εκφραζόμενες προθέσεις του. Γιατί, δεν μπορεί να δοθεί πειστική εξήγηση, όταν το Υπουργείο επιμένει, με τόσα και τόσους εναντίον της θέσης του, με τόσους άγονους αρχιτεκτονικούς διαγωνισμούς, στο ενεργητικό του.
Και είναι κακής ποιότητας, ο εκβιασμός που επιχειρείται, από το Υπουργείο, για την ανεύρεση διόδου, στην εμμονή του αυτή, με την κακόγουστη και δόλια προσπάθεια ενοχοποίησης, των όσων με επιχειρήματα αντιστέκονται σ' αυτό το έγκλημα, της ανεδαφικής και καταστροφικής επιλογής του χώρου ανέγερσής του. Ισχυριζόμενο πως έτσι, καθυστερεί η επιστροφή των "μαρμάρων".
Σ' αυτά προστέθηκε και η ατυχής παρουσία του κ. Σημίτη στην τηλεόραση. Να ζητά από τον κ. Μπλέρ, το αυτονόητο. Και καλά έκανε, ως όφειλε εξάλλου να κάνει. Δυστυχώς το έκανε /και αυτό το καθιστά λάθος, όπως φάνηκε και ακούστηκε/ και για την εξασφάλιση εκλογικής αρωγής.
Δεν θα φτάναμε όμως, σ' όλ' αυτά και θα είχε από δεκαετίες γίνει το Μουσείο, ίσως να είχε γίνει και ο επαναπατρισμός των "μαρμάρων", αν δεν είχαν προηγηθεί, τα πολλά και τα κολοσσιαία λάθη και επί τόσα χρόνια, του υπουργείου Πολιτισμού και της πολιτικής του, γύρω από το ζήτημα του Μουσείου της Ακρόπολης. Αιτία, η απουσία ικανότητας αναγνώρισης του λάθους και της φαντασίας και της γενναιότητας διόρθωσής του. Και ο πατερναλισμός και η γραφειοκρατία, που αποτελούν εξάλλου από συγκρότησής του, δομικά χαρακτηριστικά αυτού του υπουργείου. Ο πολιτισμός με επιστάτη. Δυστυχώς, η πιο συντηρητική και δογματική έκφραση για τον πολιτισμό.
Ας τα πάρουμε όμως ένα, ένα.
Αν στο Βρετανικό Μουσείο, έχουν επιτυχία και μεγάλη επισκεψιμότητα, γιατί έχουν τα πρωτότυπα, έξω και μακριά από το χώρο αναφοράς τους. Γιατί εμείς, να μην έχουμε επιτυχία, σ' ένα δικό μας μουσείο, με πιστότατα αντίγραφα, καταπληκτικά φτιαγμένα. Όταν εμείς, θα έχουμε και το συγκριτικό πλεονέκτημα, να βρίσκονται δίπλα στο χώρο καταγωγής και αναφοράς τους. Και επιπλέον, θα έχουμε έτσι και πάρα πολύ περισσότερα και πειστικότερα επιχειρήματα, για το επιθυμητό της επιστροφής τους.
Μήπως λοιπόν πνιγήκαμε, όλ' αυτά τα χρόνια, σε μια κουταλιά νερό. Μήπως επιδιώκοντας το καλύτερο, της επιστροφής τους, αφήνουμε ακρωτηριασμένο, χωρίς την απαραίτητη υποστήριξη μ' ένα Μουσείο, ένα από τα σημαντικότερα μνημεία της ιστορίας μας. Ένα από τα σημαντικότερα μνημεία της παγκόσμιας ιστορίας. Μήπως με την κατά μέτωπο επίθεση, δεν καταφέρνουμε τίποτα και απλώς συντηρούμε την εκκρεμότητα. Αναρωτιέμαι εις όφελος τίνων. Μήπως τελικά κάποιοι, δεν θέλουν αυτή την επιστροφή και την κατασκευή του Μουσείου.
Αν τα αντίγραφα καταφέρουμε να είναι πολύ καλά φτιαγμένα, [και υπάρχουν σήμερα, εξαίρετοι τεχνίτες και τεχνικές δυνατότητες, για κάτι τέτοιο] ποιος θα καθίσει και πόσοι το μπορούν, να δουν τη διαφορά. Ένας απλός τουρίστας ας πούμε ή οι μαθητές ενός σχολείου ή οποιοσδήποτε άλλος, κοινός θνητός και όχι ειδικός.
Οι ειδικοί όμως που ξέρουν, θα έχουν λυμένα τα χέρια τους, να δώσουν μια μάχη ουσίας, με επιστημονικά, ιστορικά και ηθικής τάξης επιχειρήματα, για την ανταλλαγή, των αντιγράφων με τα πρωτότυπα. Υπογραμμίζοντας πάντα και με το επιχείρημα, πως με την "ανταλλαγή" και η αταξία του εκπατρισμού διορθώνεται και οι αίθουσες του Βρετανικού Μουσείου, δεν μένουν άδειες, αφού στη θέση των πρωτοτύπων, πηγαίνουν τα καταπληκτικά φτιαγμένα, αντίγραφά τους.
Σ΄ αυτά τα πράγματα, εξάλλου, έχει πολύ μεγάλη δύναμη, η ουσία και η ιστορία. Αυτό που μετράει είναι η σωστή ατμόσφαιρα που δημιουργούν τα εκθέματα, με την σωστή και την καλή καταγραφή και αναπαράσταση του εγχειρήματος και των μελών του. Η Αύρα που εκπέμπουν, αυτό μετράει. Και αυτό μπορούμε να το εξασφαλίσουμε.
Φανταστείτε ένα βιβλίο, με τις υπογραφές, των επισκεπτών του Μουσείου κατά την έξοδο. Όσων πιστεύουν και θέλουν την επιστροφή των πρωτότυπων στη θέση τους, με την προτεινόμενη ανταλλαγή και ένα φωτεινό πίνακα, να αναγράφει τον αριθμό αυτών των υπογραφών και μια αντίστοιχη ιστοσελίδα στο διαδίκτυο.
Αν τώρα μαζί με αυτό, φύγουμε και από το νεκρό σημείο, στο οποίο έχει οδηγήσει τα πράγματα, η εμμονή του Υπουργείου, σχετικά με τη θέση του Μουσείου. Αν υιοθετήσουμε την άποψη, το Μουσείο της Ακρόπολης, να γίνει στον πολύ κοντινό και επαρκή χώρο του πρώην ΦΙΞ. Τότε, φεύγουμε οριστικά από το σημείο μηδέν.
Το Μουσείο Μοντέρνας Τέχνης, επίσης βεβιασμένα και λανθασμένα, το χωροθέτησαν στου ΦΙΞ (να 'ναι άραγε τυχαία η επιλογή!;) ενώ θα πρέπει να ενταχθεί, στο σύμπλεγμα δραστηριοτήτων στο Γκάζι, ολοκληρώνοντας και την εκεί καλή παρέμβαση, των δραστηριοτήτων που ήδη υπάρχουν και σχετίζονται με τον χαρακτήρα του.
Χωρίς να μπερδεύεται και να παρεμβάλλεται μοναχικά και ξεκάρφωτα, στην περιοχή του συνολικού εγχειρήματος, ενοποίησης των αρχαιολογικών χώρων, στην σωστή συνοχή και την ομοιογένεια και στην διαδρομή/ πορεία προσέγγισής τους.
Αλλά και χωρίς να διασπά και την αναγκαία συνοχή, μιας άλλης ενότητας. Εκείνης των χώρων επεξεργασίας και παρουσίας των σύγχρονων αποτυπωμάτων, στο χώρο της σύγχρονης Τέχνης.
Και τα δύο αυτά έργα, δεν είναι τσαντίρια, να τα στήνουμε και να τα ξεστήνουμε. Είναι έργα μεγάλης χρονικής πνοής και σημασίας, για να είναι τα καπρίτσια και οι εμμονές κάποιων. Και τα δύο έχουν να κάνουν με την Ιστορία και την Τέχνη του τόπου μας. Με το παρελθόν τους και με το μέλλον τους. Τελικά, με την ταυτότητά μας. Και δεν μπορεί να αντιμετωπίζονται τόσο ευκαιριακά, και τόσο επιπόλαια.
Με τις κατάλληλες λοιπόν διαμορφώσεις, στον περιβάλλοντα χώρο του ΦΙΞ. Με την υπογειοποίηση, των τμημάτων της Συγγρού και της Καλλιρρόης, στην περιοχή του κτηρίου και με την δυνατότητα διαμόρφωσης περιβάλλοντα χώρου ποιότητας, με καθιστικά, πολύ πράσινο και θέσεις στάθμευσης, για της ανάγκες του Μουσείου της Ακρόπολης αλλά και την ύπαρξη σταθμού του Μετρό, που ήδη υπάρχει, ακριβώς στο σημείο αυτό. Παρουσιάζονται, οι καλλίτερες προϋποθέσεις, για την καλύτερη έξοδο από το αδιέξοδο, στο οποίο βρίσκονται τα πράγματα, όσο αφορά στο Μουσείο της Ακρόπολης.
Φανταστείτε κάποιον, που είδε τα εκθέματα στο Μουσείο, να μπορεί στο τέλος της επίσκεψής του σ' αυτό, να πιει την πορτοκαλάδα του ή τον καφέ του, σ' ένα ωραίο, άνετο και προσαρμοσμένο για την περίσταση καφενείο, στο δώμα του κτηρίου, με θέα το βράχο της Ακρόπολης μπροστά του, σε απόσταση αναπνοής και επόμενο ή προηγούμενο σταθμό της περιήγησής του. Και πώς, κατά την έξοδό του, να μην υπογράψει και να μην ταχθεί αλληλέγγυος, με την διόρθωση του ιστορικού ατοπήματος και την επιστροφή των μαρμάρινων μελών της Ακρόπολης, που η λεηλασία του Έλγην, τα εξόρισε από το φυσικό τους χώρο και τους άλλαξε πατρίδα.
Υστερογράφοντας, θέλω να τονίσω, πως υπήρξα από τους πρώτους [και έχει σημασία, το ποιος, το πού και το πότε, σε τέτοια θέματα, αναλαμβάνοντας την ευθύνη και ό,τι αναλογεί] που υποστήριξα την άποψη, να γίνει το νέο Μουσείο της Ακρόπολης, στη θέση του πρώην ΦΙΞ. Και μάλιστα αυτό το έκανα, επιχειρηματολογώντας και αιτιολογώντας, την άρνηση της συμμετοχής μου στο διαγωνισμό για το Μουσείο, στην επίμαχη θέση, στου Μακρυγιάννη και όχι εκ των υστέρων. Υποστηρίζοντας την άποψη, να κάνουμε έναν αντι-διαγωνισμό, στον επίσημο διαγωνισμό, με το Μουσείο στη θέση του ΦΙΞ. Υπάρχουν μαρτυρίες και πολύ κακές συγκυρίες, γύρω από αυτό. Αυτό για την ιστορία και την αποκατάσταση της αλήθειας, σε κάποια αταξία που έγινε στη συνέχεια, από κάποιους, επιρρεπείς σε τέτοιες αταξίες. Αλλά αυτό είναι μια άλλη ιστορία.
Ας προσέξουμε λοιπόν όλοι, γιατί δεν υπάρχει τίποτα χειρότερο, από κακούς απογόνους σοφών προγόνων.

ΚΩΣΤΑΣ ΚΩΤΣΑΚΗΣ

ΚΥΡΙΑΚΑΤΙΚΗ Ελευθεροτυπία 04/01/2004

ΤΩΡΑ ΟΛ' ΑΥΤΑ ΤΕΛΕΙΩΣΑΝ ΚΑΙ ΤΟ ΚΑΚΟ ΕΓΙΝΕ
Οκτώβρης 2χ7