ΕΡΓΑ ΚΑΙ ΠΑΡΕΡΓΑ

.

Το Νέο Μουσείο της Ακρόπολης. Αυτό θα στέκει απ' εδώ κι εμπρός
απέναντι στο αιώνιο αποτύπωμα Τέχνης και Πολιτισμού, κορωνίδα
του παγκόσμιου πολιτισμού, την ΑΚΡΟΠΟΛΗ!
Τίποτα χειρότερο από ανόητους επίγονους σοφών προγόνων!

"…το ζητούμενο δεν είναι, ποιος μπορεί να διαχειριστεί την κρίση, αλλά ποιοι μπορούν, ν’ ανατρέψουν και να εξουδετερώσουν τις αιτίες της…"

Η Πόλη, στη σημερινή εποχή, αίτιο και αιτιατό του πολιτισμού μας, δεν είναι ποτέ μόνο μία πόλη. Είναι ένα σύμπλεγμα από πόλεις, η μία πάνω ή δίπλα στην άλλη. Τόσες, όσες και οι εκδοχές ζωής και βίωσής τους αλλά και η σύνθεση όλων αυτών μαζί, το συναμφότερο του μερικού και του γενικού, σε μια συνεκδοχή αλλά και σε αντιπαλότητα, περιγράφοντας και καταγράφοντας το βαθμό συναντίληψης και αφομοίωσης, των δυνατοτήτων και των δεδομένων τους.
Είναι πια γνωστές οι μεγάλες ατέλειες και οι αδυναμίες όλων των σύγχρονων πόλεων στη χώρα μας. Και γι' αυτό, φταιει κυρίως η αδυναμία των κέντρων αποφάσεων, να βρίσκονται στο ύψος των περιστάσεων και να έχουν μια ματιά στα πράγματα, εμπνευσμένη, αντικειμενική, με επάρκεια, με συνέχεια, με προοπτική και με βάθος χρόνου, χωρίς λαϊκισμούς και δημαγωγικές κορώνες, προκειμένου να συγκαλύψουν τις μεγάλες τους αδυναμίες, ευθύνες και καθυστερήσεις και να διατηρήσουν τη θεσούλα τους ή να επενδύσουν σε μια καλύτερη. Γίνονται έτσι σύμμαχοι και έρμαια, κάποιων παλιών καραβανάδων του συστήματος, που διαφθείρουν και καταστρέφουν, διαχρονικά, ακόμα και αυτά που έχουν "ξεφύγει" προς τη σωστή κατεύθυνση.
Προχειρότητα, έλλειψη στρατηγικής, μικροσυμφέροντα, νεοπλουτίστικη νοοτροπία, ανταγωνισμοί, ακόμα και εκεί που δεν υπάρχει περιεχόμενο, πελατειακές σχέσεις, μεγιστοποίηση /χωρίς λόγο και αποτέλεσμα/ του κόστους, είναι αυτά που κυριαρχούν.
Επίσης, αυτό που η πολιτισμική διαδρομή και η εμπειρία ορίζει και η επιστημοσύνη απαιτεί, σ' όλο τον κόσμο που με αυτογνωσία και σοβαρότητα προσπαθεί (και έχουμε πολύ μεγάλη δική μας ιστορική συμβολή στην παράδοση γύρω από αυτό) είναι πως η Αρχιτεκτονική, είναι μια συγκεκριμένη επιστήμη με ένα συγκεκριμένο ρόλο. Και όχι μια "διάθεση" (sic) από συλλήβδην αταβισμούς και ορμέμφυτες εκρήξεις και δράσεις, ώστε να μπορεί να υποκατασταθεί, από κλάδους και ειδικότητες άσχετες ή στην καλύτερη περίπτωση, επικουρικές σ' αυτή. Ή και ακόμα χειρότερα, από κάποιους, με μοναδικό προσόν την διοικητική τους θέση, η οποία έχει σχέση με άλλα και για άλλα, πολύ σοβαρά, αλλά όχι με την Αρχιτεκτονική και το ρόλο της. Κάτι που θα έπρεπε να είναι αυτονόητο, ενώ δεν είναι και σ' αυτό οφείλονται, σ' ένα πολύ μεγάλο μέρος, τα μύρια όσα της κατάντιας, των πόλεων και των κτηρίων τους, στη χώρα μας. Μόνο το 5% του δομημένου περιβάλλοντος, έχουν γίνει από Αρχιτέκτονες. Άλλη μια μεγάλη "πρωτιά" για τη χώρα μας.
Δυστυχώς, σήμερα στην Ελλάδα, ούτε οι αρχιτέκτονες, ούτε γενικά οι πνευματικοί άνθρωποι, ούτε τα ΜΜΕ, οι πολίτες γενικότερα, δεν ανοίγουν και δεν κρατούν ζωντανή μια συζήτηση, που να αφορά σ’ όλα εκείνα, που έχουν να κάνουν με την ταυτότητα και την ποιότητα, των σύγχρονων πόλεων, με την ταυτότητα και την ποιότητα ζωής, των ίδιων των κατοίκων τους. Δέστε την απόλυτη σιγή, που υπήρξε για όλ' αυτά, στο προεκλογικό περιβάλλον, των τελευταίων Δημοτικών και Νομαρχιακών εκλογών. Ούτε μία συζήτηση ειδικών, για τις πόλεις και τα προβλήματα τους, τα λάθη, τις ανάγκες, τις καθυστερήσεις.
Και αρκεί να σκεφτούμε, πόσες ώρες τηλεοπτικής κάλυψης και έντυπης ενημέρωσης, αφιερώθηκαν πρόσφατα, για την τιμή της ντομάτας, στις λαϊκές αγορές, καταχείμονα(!), ενώ για τις πόλεις που μας πνίγουν, μας πλακώνουν και μας σκοτώνουν, για τα μεγάλα έργα των τρισεκατομμυρίων, για τους Ολυμπιακούς Αγώνες και για τις υποδομές, ΚΑΜΙΑ! Τίποτα!
Ούτε μια συζήτηση, για το πώς και το γιατί. Αν αυτό που γίνεται, γίνεται με τον καλύτερο τρόπο. Αν θα μπορούσε να γίνει αλλιώς και πως. Αν οι προτεραιότητες είναι οι καλύτερες ή αν προηγούνται άλλα και δεν πάει άλλο η καθυστέρηση τους. Αν η αισθητική τους και το αποτύπωμα τους, επηρεάζει και πως, την ταυτότητα και τις ιδιαιτερότητες του χώρου μας και της χώρας μας ιστορικά, αισθητικά και πολιτισμικά. Και αν όλ’ αυτά, μπορεί και επιτρέπεται να είναι οι αυθαίρετες επιλογές και το ξερολίκι, ενός ανειδίκευτου περί αυτά, εκάστοτε υπεύθυνου Υπουργού ή άλλου υπεύθυνου "άρχοντα" και του γραφειοκρατικού υποστρώματος, των καρεκλοκένταυρων και άσχετων ημετέρων του. Αν τους έχει και αν είναι οι επιστημονικά αρμοδιότεροι και οι ικανότεροι.
Όσο αφορά, σε έργα μεγάλης κλίμακας, πιο σημαντικό ίσως και από τα ίδια τα έργα, είναι και όλες οι παράπλευρες ενέργειες, δράσεις και σημασίες, που αυτά εκπέμπουν, προκαλούν, περιέχουν ή αποκλείουν.
Έτσι λοιπόν, όπως δυστυχώς όλ’ αυτά γίνονται, δεν υπάρχει απολογισμός και δεν υπάρχει ανάγλυφο. Τα πάντα, γίνονται με τρόπο πρωτόγονο, ευκαιριακό, αθροιστικά και γραμμικά. Δεν υπάρχει ίχνος διαλεκτικής. Και η διαλεκτική, στις περιπτώσεις αυτές, είναι και αυτή μια έκφραση της ποιότητας του πολιτισμού μας και της δημοκρατίας μας.
Έτσι όμως δεν βγαίνουν συμπεράσματα, δεν σταθμίζονται κριτήρια, δεν συγκροτείται εμπειρία και δεν ιεραρχούνται προτεραιότητες. Και βλέπουμε όλοι, τον πολιτικό καυγά που γίνεται για την ιδιοκτησία των έργων(;!). Αυτή την πολιτικάντικη λογιστική. Αυτή την χαμηλής πολιτικής κουλτούρας αντίληψη και νοοτροπία με ρίζες και καταβολές φεουδαρχίας και όχι δημοκρατικής διαλεκτικής.
Και φυσικά το ζητούμενο, δεν είναι ποιος μπορεί να διαχειριστεί την κρίση, αλλά ποιοι μπορούν, ν’ ανατρέψουν και να εξουδετερώσουν τις αιτίες της.
…
Αλλά πως αλλιώς να είναι τα πράγματα (και αξίζει να σταθούμε λίγο σ' αυτό) όταν για παράδειγμα η Πολυτεχνειούπολη στην Αθήνα, μια πόλη μέσα στην πόλη, φτιαγμένη από το ίδιο το Πολυτεχνείο, τον κατ' εξοχήν χώρο που διδάσκει, πως σχεδιάζονται και κτίζονται οι πόλεις και τα κτήρια τους, δεν έχει τίποτα από τα προσδοκώμενα, ώστε να διδάξει και να δώσει το καλό παράδειγμα. Να αποτελέσει το ανάχωμα σ' αυτά που συμβαίνουν. Να μια από τις παράπλευρες ενέργειες και σημασίες, που θα μπορούσε να έχει η Πολυτεχνειούπολη.
Αντίθετα, βλέπουμε και εδώ, να συντηρείται και να αναπαράγεται, όλη η συμπτωματολογία που πάρα πάνω αναφέραμε. Ιδιαίτερα κατά τα τελευταία χρόνια όπου υπήρξε μεγάλη χρηματοδότηση και πολύ μεγάλη οικοδομική "δραστηριότητα".
Με την Πολυτεχνειούπολη, το ΕΜΠ, έδωσε εξετάσεις, απέτυχε και βγαίνει απ’ αυτές με τραυματισμένο το κύρος του.
Χάθηκε η ευκαιρία, η Πολυτεχνειούπολη, να είναι μια ολοκληρωμένη, εμπνευσμένη και αποτελεσματική σύνθεση, με αισθητική πληρότητα, λειτουργικότητα, διακριτές προτεραιότητες, έξυπνη τυποποίηση, οικονομία στην κατασκευή και στη χρήση, εύκολα και οικονομικά συντηρήσιμη, με ενημερωμένη τεχνολογικά υποδομή, στα δίκτυα και την χρήση της ενέργειας. Ένα δηλαδή παράδειγμα και μια αναφορά.
Δυστυχώς τίποτα απ’ όλ’ αυτά. Μια δράση χωρίς κορμό, χωρίς στρατηγική, χωρίς όραμα, χωρίς έμπνευση και επιχειρήματα.
Και αυτό είναι ενδεικτικό για τα όσα βλέπουμε και ζούμε, στο χώρο των οικιστικών παρεμβάσεων μεγάλης κλίμακας.
Και πως να μην δούμε και άλλα παραδείγματα, στα οποία περισσεύει ο νεοπλουτισμός, η αυθαιρεσία και η δουλικότητα των ιθυνόντων, όπως με την πρόσκληση στον κ. Calatrava, έναντι δις-θεόρατης αμοιβής, να μας εκπροσωπήσει και να μας σώσει! Ή με τον τραγέλαφο που παρατηρούμε, εδώ και χρόνια, σχετικά με το Νέο Μουσείο της Ακρόπολης. Και τόσα και τόσα άλλα.
…
Τι μένει λοιπόν, μετά απ' όλ' αυτά;
Η ασυδοσία, ο ετσιθελισμός, η προχειρότητα, η σπατάλη και το χάσιμο ευκαιριών. Τα εύκολα, που γίνονται δύσκολα. Τα προφανή, που γίνονται "μεγαλεπήβολοι", "δύσκολοι" και "μακρινοί στόχοι", προκειμένου να "διακριθούν" οι μέτριοι και οι ασήμαντοι.
Όλα, γίνονται και ξαναγίνονται πολλές φορές, μέχρι να σουλουπωθούν (sic) και ν’ ανταποκριθούν. Όχι γιατί γίνονται λάθη, αυτό μπορεί και να βοηθούσε, γιατί ίσως θα οδηγούσε στο να υπάρξει εμπειρία. Φυσικά ούτε λόγος για μεγέθη, όπως ποιότητα ζωής και πολιτισμός.
Τα πάντα γίνονται με αιχμή την εμπορευματοποίηση των αναγκών και με κριτήρια εργολάβων. Γίνονται και ξαναγίνονται, γιατί το μόνο που ανανεώνεται, είναι η ανικανότητα, η ασχετοσύνη και η πελατειακή διαπραγμάτευση. Γιατί όλο και κάποιος άσχετος και ανίκανος ξερόλας, από τους εκάστοτε "ημετέρους", πρέπει να βολευτεί και να βολέψει τη συνέχεια και τους ρυθμούς, αυτής της κατάστασης
Ένα είδος και ένας τρόπος, που ωχριά μπροστά του, οποιαδήποτε έννοια υποκουλτούρας, παραοικονομίας και παρακράτους.
Το όργιο, πελατειακών πάρε δώσε και ίντριγκας που συμβαίνει, είναι απαράδεκτο και έχει τεράστιο ηθικό και υλικό κόστος, μη συγκρίσιμο με οποιοδήποτε άλλο.
Και φυσικά το κόστος αυτό, πληρώνεται από όλους τους φορολογούμενους πολίτες.
…
Μια παρένθεση:
Δυστυχώς αυτά που βλέπουμε να αποτυπώνονται σε όλες τις οικιστικές δράσεις μεγάλης κλίμακας, έχουν το ίδιο υπόβαθρο και με πάρα πολλά άλλα που συμβαίνουν, σ' όλη την έκταση της κοινωνίας μας. Από καιρό τα εργαλεία, τα μέσα και οι θεσμοί, για την επίλυση των προβλημάτων μιας κοινότητας, ενός δήμου, μιας πόλης, ακόμα και ενός ολόκληρου λαού, δυστυχώς σε μεγάλη έκταση, έχουν γίνει αυτοσκοπός και οι προϋπολογισμοί τους, το κεφάλαιο κίνησης διαφόρων καιροσκοπούντων, με επαρχιώτικη αντίληψη και νοοτροπία, ένα είδος προικοθήρων, σώγαμπρων των εξουσιών και των προνομίων που αυτές τους εξασφαλίζουν και που με περίσσιο θράσος μας επιβάλουν τη μισθοσυντήρηση τους.
Το είδος τους και οι συνέπειες των έργων τους, δίνουν δυστυχώς μια εικόνα για την σύγχρονη Ελλάδα, που δεν μπορεί να είναι τόσο άσχημη και με τόσο περιορισμένες δυνατότητες.
Γερασμένοι, ανιστόρητοι, αρχομανείς, αναχρονιστικοί, είναι το παλιό που δεν λεει με τίποτα να παραμερίσει και ν' αφήσει τον τόπο να βρει τον δρόμο του.
…
Σαν υστερόγραφο:
Ο Σύλλογος Αρχιτεκτόνων, το Τεχνικό Επιμελητήριο, οι Πολίτες, θα πρέπει να δραστηριοποιηθούμε λίγο περισσότερο. Να δώσουμε μάχες ώστε να ξεκαθαρίσουν και να εκσυγχρονιστούν οι ρόλοι και οι ορισμοί και να απαιτήσουμε την πραγματικότητα που δικαιούμαστε πια όλοι στην εποχή μας και όχι την παρεχόμενη αναχρονιστική προσομοίωσή της, από αιτίες και αναχρονιστές, με νοοτροπίες άλλων εποχών και ύποπτων προθέσεων, που επιμένουν να την καθορίζουν.
Γιατί αλίμονο αν όλη η προσπάθεια ήταν, για να επωφεληθεί ο κάθε ένας που επιδιώκει μέσα από τη σύγχυση, να μας "κορομηλιάσει", γεμίζοντας με "νίτρο" το μυαλό μας, στην προσπάθειά να του κάνει ένα "κλικ" προς τα συμφέροντά του, τις επιδιώξεις του και το επίπεδό του.
Αυτό δεν θα ήταν κοινωνία αλλά εμποροζωοπανήγυρης.

Νοέμβρης 2χ3

Κ.Κ